Lange teksten verdienen een samenvatting

Liefst drie hoofdpunten waar de hele tekst aan hangt. Foto Eric Etman

Zie jij ze ook wel eens voorbijkomen? Dikke nota’s en rapporten zonder samenvatting? Pagina’s vol geschreven met ongetwijfeld voor jou interessante informatie. Maar waar begin je te lezen als je door de bomen het bos niet meer ziet?

Waarom ontbreekt nogal eens de samenvatting? Omdat het best lastig is een samenvatting te maken van je eigen tekst. Waarom is dat lastig? Omdat je een soort ‘bedrijfsblindheid’ kunt ontwikkelen. Als je te dicht op de tekst zit, zie je misschien de hoofd- en bijzaken ervan niet meer. Breng je handpalm maar eens vlak voor je ogen. Je ziet dan je handlijnen wazig. Met iets meer afstand zie je ze scherp.

Driemaal is scheepsrecht

Wat moet er absoluut in een samenvatting? De hoofdzaken. Alle bijzaken laat je weg. Probeer de hoofdzaken tot drie punten te beperken. Aan die maximaal drie punten hangt je hele tekst.

De focus van de dagvoorzitter: verbinden

Verbinden. Foto Eric Etman

Wat is het risico van een bijeenkomst zonder dagvoorzitter? Met andere woorden, wat is de meerwaarde van een dagvoorzitter?

Een bijeenkomst zonder dagvoorzitter, presentator of gespreksleider kan goed gaan, maar gaat ook vaak mis. Waar gaat het meestal mis?

• De onderdelen van het programma zijn los zand
• De deelnemers denken en spreken alleen vanuit deelbelangen
• Er is onduidelijkheid over de conclusies en het vervolg

Wie dit niet wil, kiest voor een dagvoorzitter. Het belangrijkste wat we van hem of haar verwachten, is verbinden. Die verwachting zit verpakt in hoe we een dagvoorzitter vaak beschrijven, namelijk als ‘iemand die de boel aan elkaar praat’. Een verbindende dagvoorzitter let daarom vooral op de volgende zaken:

• De inleiding sluit aan op de beleving en de kennis van de deelnemers
• De onderdelen van het programma sluiten op elkaar aan
• Er is ruimte voor uitwisseling gericht op gezamenlijk belang en win-win
• De afronding brengt de belangrijkste conclusies en zicht op het vervolg

Kortom, de dagvoorzitter let op het proces en laat de inhoud daarin gedijen.

Blog volgen? Laat je mailadres achter (zie rechterkolom).

Beginnen of eindigen met de kern van je tekst?

Grofweg zijn er twee manieren om de lezer de clou van je verhaal mee te geven.

In de meeste gevallen wil een zakelijke lezer niet eerst tien pagina’s doorspitten voor hij snapt waar de tekst om draait. De gemiddelde zakelijke tekst begin je daarom met de kern van je verhaal.

Beginnen met de clou

Op deze manier doe je hetzelfde als een journalist. Let maar eens op: de meeste krantenartikelen beginnen met het nieuws, het wat, wie, waar, waarom, hoe en wanneer. De rest van de tekst is een toelichting op de eerste paar zinnen. Deze tekstopbouw wordt ook wel de omgekeerde piramide genoemd: de basis bovenaan.

Eindigen met de clou

Er is ook een andere manier van tekstopbouw, waarbij de kern juist onderaan staat (de ‘normale piramide’). Deze opbouw zie je vooral bij wetenschappelijke teksten rondom gecompliceerde onderwerpen (meer info). Daar is reden voor. Begin je hier met de eindconclusie, dan is deze te ingewikkeld en haken veel lezers af. De schrijver probeert dus de lezer te verleiden langs de onderdelen mee te wandelen richting de dan begrijpelijke slotconclusie. Ook bij fictie zie je deze tekstopbouw, en bij columns.

De piramide-manier vraagt om verleidingskunst, de omgekeerde piramide is rechttoe rechtaan.

Blog volgen? Laat aan de rechterkant je mailadres achter!