De middenweg tussen mekkeren en mooi weer spelen

Hoe zorg je voor een gezonde feedback in je team? Op elkaar mekkeren werkt niet, en altijd mooi weer spelen evenmin.

Robbies stem galmt over het veld. “Kom óp man!” Hij geeft zelf een foute pass en verwijt de rechtshalf vol ergernis het balverlies. Zo gaat het nog een paar keer in de wedstrijd. Tommie is er na afloop ziek van. “Als het zo moet, kap ik ermee. Robbie zit altijd op anderen te vitten. Het is nooit goed! Terwijl hij zelf geen bal goed raakt!” Ik vraag Tommie wat de trainer ervan zegt. “Hij heeft Robbie apart genomen. Dat heeft ie wel vaker gedaan, maar het helpt nog niet veel.”

Averechts

Mekkeren op elkaar in het team werkt averechts. In plaats van beter, gaan mensen dan slechter functioneren. Het plezier is weg. De wil om voor en met elkaar te strijden ontbreekt, want waarom zou je wat voor die ander doen als die alleen aan zichzelf denkt?

Bewust worden

Het tegenovergestelde, mooi weer spelen en niet over het teamwerk praten, is ook fout. Zo worden de teamleden en de teamleider zich nooit bewust van hun sterke kanten en fouten. 

Teamleider

Als teamleider zorg je dus voor een gezonde feedback in je team. Je drukt gemekker de kop in. Je creëert regelmatig tijd en ruimte voor een gesprek. Maar bovenal zorg je dat je een open houding hebt, zonder drempels, zodat de ander gemakkelijk kan zeggen wat hij op z’n lever heeft.

Volgende keer een blog over feedback geven.

Win-win-denken helpt je als team vooruit

Als je werkt, doe je dat vrijwel altijd in een of ander teamverband. Mensen die goed zijn in hun vak kunnen kiezen: gaan ze voor eigen gewin en misgunnen ze teamgenoten succes? Of gaan ze voor het gezamenlijk gewin en zijn ze blij voor het excelleren van de teamgenoten? Topvoetballer Lionel Messi is een goed voorbeeld van de tweede mentaliteit.

Wederzijds afhankelijk

De tot drie maal toe tot beste voetballer van de wereld verkozen Argentijn denkt win-win. Hij speelt in het belang van het team, een team dat altijd wil willen. Zijn enorme talenten en die van zijn teamgenoten hebben al tot vele prijzen geleid bij FC Barcelona. Hij is zich zeer bewust van de wederzijdse afhankelijkheid in het team. 

Excelleren in bescheidenheid

Er zijn ook sterspelers met een win-verlies-mentaliteit. ‘Ik ben de beste, dus moet het team om mij draaien en hoort de erkenning naar mij te gaan, niet naar mijn medespelers.’ Dit soort spelers worden zich of op enig moment bewust van hun ongelijk, of ze blijven erin volharden en pieteren weg zonder hoofdprijzen en respect. Christiano Ronaldo lijkt de knop te hebben omgezet. Hij excelleert als nooit te voren en laat tegelijk een bescheidenheid zien die nieuw is voor hem.

Wanneer je je talenten in dienst stelt van het team, kom je samen op plaatsen waar je alleen nooit had kunnen komen.

Meer weten?

• Interview Lionel Messi met El Pais, 1 oktober 2012
• Wederzijdse afhankelijkheid, Stephen R. Covey

Teamleider is voorbeeld

Een handdruk relativeert de verschillen en verbindt

Deze wijsheid is zo oud als de mensheid: kinderen kijken de kunst af van volwassenen. Eenzelfde principe gaat ook op voor teams: teamleden nemen een voorbeeld aan de teamleider. Welk voorbeeld geef je als teamleider aan je teamleden?

Tommie (7) en ik stonden zaterdag aan de lijn bij zijn broer Jimmie te kijken. Zijn team speelde thuis tegen De Roodzwarten. De tegenstander had geen schijn van kans. Het werd 5-2. Opvallend was dat de Roodzwarten na afloop Jimmie en zijn teammaten geen hand gaven. Ze liepen nors het veld af, al leken ze niet helemaal zeker van hun houding.

‘Ik snap het al,’ zei Tommie. ‘De trainer en leider hebben ze opgestookt. Ze mógen geen handje geven. Belachelijk!’

Het ligt aan de ander

Tommie had gelijk denk ik. Tijdens de hele wedstrijd hebben we ze opgefokt horen schreeuwen, de trainer en leider van De Roodzwarten. Er deugde niks aan het spel van hun ploeg. De scheidsrechter deed alles fout. En Jimmies ploeg speelde ongelofelijk grof. De nederlaag lag aan alles en iedereen, behalve aan henzelf.

Waarden overdragen

Tommie en ik hadden te doen met de spelers van De Roodzwarten. Deze teamleiders vinden niet sportiviteit belangrijk, maar andere waarden. Assertiviteit, agressie, strijd zonder relativering en beheersing. Die waarden dragen ze dus over aan de spelers, want zo werkt het.

Eén uitzondering

Nee, niet helemaal. Eén jongen bij De Roodzwarten sprong eruit. Hij speelde erg goed, slim en balvaardig, hard maar niet gemeen. Bij de twee doelpunten van zijn team stond hij aan de basis. Na afloop gaf hij de tegenstander wél een sportieve hand. Hij volgde niet het voorbeeld van zijn teamleiding maar zijn eigen geweten en hart. ‘Hij kan beter trainer zijn voor dit team,’ lachte Tommie.

Inspirerend

Inderdaad, deze jongen zou een goed teamleider kunnen worden. Met zijn gedrag weet hij mensen te binden en enthousiast te maken. Zijn voorbeeldgedrag inspireert anderen het beste uit henzelf te halen. En dat is de belangrijkste taak van een teamleider toch?

Maakt tegenslag een team sterker?

Een team dat te kampen heeft met tegenslagen staat op een kruispunt: gaat het strijdend of geknakt ten onder, of weet het ondanks alles te zegevieren? De voetballerij geeft mooie voorbeelden.

Op 16 september jl. verloor FC Groningen thuis met 0-3 van Vitesse. Vitesse speelde een uur lang met slechts tien man door een rode kaart. Dezelfde dag verloor PSV met 1-0 van het negental van FC Utrecht.

Het is niet zo dat een rode kaart in de voetballerij altijd positief uitpakt voor het team in de minderheid. Wel spreken overwinningen van underdogs enorm tot de verbeelding. Wat gebeurt er in zo’n voetbalwedstrijd? Hoe kan het dat een minderheid wint van een overmacht?

Het effect op de minderheid

Verder spelen met een mindertal zorgt voor ontspanning in het team. ‘We hebben niks te verliezen. Het is acceptabel als we verliezen. We zien wel waar het schip strandt. We doen ons best en meer kunnen we niet doen.’ Daarnaast zorgt tegenslag voor focus. ‘Nu wordt het lastig. We moeten wat extra’s doen, scherper in de duels, vechten.’ Tegenwind brengt ook creativiteit boven. ‘Laten we optimaal gebruik maken van de weinige ruimte die we nog wel krijgen, lange ballen op de alerte eenzame spits, snel counteren.’

Het effect bij de overmacht

Verder spelen met een bovental zorgt voor druk in het team. ‘We moeten nu winnen, het is onacceptabel als we nu verliezen.’ Ook ligt onderschatting op de loer. ‘Dit wordt een makkie. Ze kunnen dat nooit aflopen. De goal komt vanzelf.’

Drie tips voor teamwork

Van deze voetbalvoorbeelden valt te leren voor teamwork op het werk.

1. Laat je niet gek maken door tegenslagen (zoals bezuinigingen of personeelsuitval) onderweg. Haal er ontspanning, focus en creativiteit uit voor een optimaal resultaat.
2. Wees bij tegenslag geen passief slachtoffer, kies voor de rol van proactieve underdog.
3. Stimuleer als teamleider je teamleden bij tegenslag: ‘Jongens en meisjes, leuke uitdaging! We gaan ervoor!’

Eigenlijk gaat het niet om wat je aan misère overkomt als team, maar om hoe je hier mee omgaat. Zo lang je maar kunt navertellen dat je alles uit de kast hebt gehaald. Dan heb je altijd gewonnen, ook al heb je verloren.

Meer info…

• Een rode kaart is zo slecht nog niet (onderzoek naar effect van rode kaarten)

Grote teamleiders kunnen klein zijn

Guus Hiddink heeft over de hele wereld gewerkt en successen behaald als voetbalcoach. Door veel van de spelers met wie hij werkte, wordt hij op handen gedragen. Hoe komt dat?

Tommie (7) haalt zijn plakboek over Guus Hiddink weer tevoorschijn. “Kijk, Hiddink is een goede trainer. Dat weet ie zelf ook. Maar hij is ook aardig. Als ie wat stoms heeft gedaan, zegt ie gewoon sorry.”

Zoek de grens op
Ik lees het knipsel dat Tommie me voorhoudt. In een interview met Vrij Nederland (3 mei 2003) blijkt dat Hiddink weet wanneer hij dingen goed of fout doet, en is daar ook open in naar zijn spelers.
‘Je zoekt als trainer altijd de grens: waar wordt het contraproductief, waar gaan de spelers onderling bakkeleien? Voor de top is die grens essentieel. En natuurlijk donder je er weleens overheen. Voel je dan vooral niet te groot om te zeggen: sorry jongens, dit zag ik even verkeerd.’ Grinnikend: ‘Al moet je dat niet elke week doen.’

Wanneer je dus respect wil van je teamleden en eenheid en focus wil behouden, wees dan niet te groot voor ‘sorry’. Zo versterk je de motivatie, de eenheid en de focus. En je kunt jezelf recht in de ogen kijken.

Goed gezien Tommie: zelfbewust en bescheiden, een mooie combinatie.


Meer over Hiddink en teamwork

• Gedragsregels leg je op volgens Hiddink
• Teamdoelen opstellen doe je samen volgens Hiddink 

Over sorry zeggen
"It is the weak who are cruel. Gentleness can only be expected from the strong."
Leo Roskin

Gedragsregels leg je op volgens Hiddink

Guus Hiddink laat de groep meebeslissen over het teamdoel. De ‘zachte’ Hiddink heeft door schade en schande ook geleerd wanneer hij zich hard moet opstellen om eenheid en focus te brengen.

Tommie (7) had vorige week zijn plakboek over Hiddink meegenomen. “Kijk”, zegt Tommie, “dit gebeurde er in 1996.” In dat jaar vloog het Nederlands elftal onder zijn leiding door ruzies uit de bocht. Hiddink daarover in De Volkskrant (15/4/2006): “Er was veel verwarring, geen eenheid. Daarna heb ik veel veranderd, duidelijke regels opgesteld.” Twee jaar later bij het WK in Frankrijk was Nederland met Hiddink als coach wel succesvol. “Wie zich niet aan die regels hield, kon vertrekken. Het team dat ik twee jaar later in Frankrijk coachte, was het sterkste team waar ik ooit mee werkte.”

“Guus is een hele goede trainer”, zegt Tommie. “Je weet als speler waar je aan toe bent. Ik wil later ook trainer worden.“

Communicatie van teamleider
Om iets groots te bereiken, is eenheid en focus nodig. Daar horen gedragsregels bij. De groep informeren over de regels, welke rol en communicatie van de teamleider horen daarbij?

• Informeer, bied geen inspraak
• Stel gesloten vragen: ‘Is dit duidelijk?’, ‘Ga je hiermee akkoord?’

Teamdoelen opstellen doe je samen volgens Hiddink

Guus Hiddink heeft laten zien met allerlei teams succes te kunnen behalen. Kenmerkend voor al die teams is eenheid en focus. Welke rol speelt Hiddinks manier van communiceren hierbij?

Buurjochie Tommie (7) laat me een plakboek zien. Hij is een groot fan van Hiddink en heeft knipsels over ‘Guus Geluk’ verzameld. In een interview met Applaus magazine (2007) vertelt Hiddink hoe hij uit een team kan halen wat erin zit. “Door heel direct met de jongens om te gaan. Ik geef ze niet het gevoel dat ik de baas ben die de richting bepaalt. Samen met de groep stel je een aantal eisen en doelen waaraan je moet voldoen.”

Tommie heeft de uitspraak omcirkeld in zijn plakboek. “Grappig hè? Zijn spelers mogen meebeslissen. Best slim hoor. Ze voelen zich dan echt een team.”

De groep laten meebeslissen, welke rol en communicatie van de teamleider horen daarbij?

• Faciliteer het proces, bepaal niet de uitkomst
• Stel open vragen en stimuleer de groep hetzelfde te doen
• Open vragen zijn vragen die een antwoord met veel informatie (meer dan ja of nee) uitlokken
• Open vragen beginnen met een w-of een h-vraagwoord: wat, waarom, welke, hoe. Voorbeelden: ‘Hoe zie jij…?’,  ‘Wat vind je van…?’ en ‘Waarom wil jij…?’.

Over het teamdoel laat Hiddink de groep meebeslissen. Over andere zaken neemt hij alleen de beslissingen. Daarover volgende keer meer.

Training 'Van tob-blog naar Top-blog'

Ben je van plan een blog te starten? Of ben je al blogger en wil je werken aan de kwaliteit ervan? Dan is mijn training 'Van tob- naar Top-blog' iets voor jou. Bij voldoende deelname start deze training van vier bijeenkomsten op 19 november 2012 onder de vlag van de Volksuniversiteit Hoogeveen.

De training gaat vooral over de schrijfkant van het bloggen, maar ook zoekmachinemarketing, promotie en blogdiensttechnieken komen aan de orde.

Wordt leuk! Voor meer info en aanmelding zie Volksuniversiteit Hoogeveen.

Is inspiratie beter dan angst voor teamprestaties?

Ze zijn er nog: coaches die met veel verbaal geweld hun team opzwepen. Gek genoeg kan dit best succes opleveren. Hoe goed of verkeerd is een kwaaie lawaaitrainer langs de lijn?

Tommie (7) is behoorlijk geïmponeerd. De tegenstander Dropofdronder F1 was met  10-4 over ze heengewalsd. Geen schijn van kans.

‘Ze waren zo fanatiek! En ik heb een trap gehad op m’n kuit. Ik denk dat het door die trainer komt. Die fokt ze nogal op. Niet leuk meer. Maar hij blééf niet schelden. Hij feliciteerde z’n spelers ook. Hij roste ze over het haar en lachte. Toch zijn sommige spelers bang voor ‘m. Ik ook een beetje. Een trainer moet fanatiek zijn maar ook vriendelijk. Dan ga je beter voetballen en blijft het leuk.” 

Tommie is een beetje aangeslagen, maar blijft alert.

Fanatiek maar ook vriendelijk coachen. Wat betekent dit voor teamwerk en teamcommunicatie?

• Angst als motor werkt alleen op korte termijn, op lange termijn raken teamleden verkrampt of haken af
• Een fanatieke, vriendelijke leider werkt inspirerend
• Correcties omgeven door complimenten zijn goed voor teamprestaties

Hoe zal het aflopen met de jongens van Dropofdronder en hun trainer?

Over Tommie

Regelmatig komt Tommie voor in deze blogberichten. Wie is hij?

Zo zou Tommie eruit kunnen zien...

Tommie is mijn buurjongen van 7. Ik trek graag met hem op, balletje trappen, praatje maken. Hij is voetbalfanaat en houdt ook van veel andere sporten. Hij is lid van de plaatselijke voetbalvereniging, waar hij zich met hart en ziel op de trainingen en wedstrijden stort. Tommie is behalve energiek ook slim en beschouwend. Zo jong als ie is, mensenkennis heeft ie. Zijn beschouwingen kan hij goed onder woorden brengen. Op een kinderlijke manier, maar daardoor puur en raak.

Tommie inspireert me. Hij zou zo maar eens echt kunnen bestaan.

Leiderschap à la Del Bosque: de kracht van bescheidenheid

Er wordt wat afgeschreeuwd en geruzied in de topvoetballerij. Emoties lopen hoog op, ego’s strijden om aandacht en status. In die wereld van buitenkanten is de Spanjaard Vincente del Bosque een verademing. Del Bosque is rustig, bedachtzaam, en bescheiden. Hoe leidt hij zijn teams naar succes? Want resultaten halen, dat doet de man uit Salamanca.

Del Bosque wordt om de snor en omvang ook wel De Walrus genoemd

Onbewogen succesvol
Tekenend voor de persoon Del Bosque is de periode als trainer bij Real Madrid, van 1999 tot in 2003. Hij won met zijn team veel en grote prijzen en droeg zo bij aan de meest succesvolle periode van Real na de glorie in de jaren ’50 en ’60. Del Bosque wist een team te smeden van de grote sterren en werd door de spelers op handen gedragen. Hij bleef onbewogen onder de kritiek van anderen. Die kwam vooral uit de hoek van voorzitter Florentino Pérez. Hij wenste een coach die qua uitstraling paste bij zijn verzameling ‘buitenaardse’ sterspelers (‘Los Galacticos’). Del Bosque kreeg ontslag in 2003.

Na een omzwerving werd Del Bosque aangesteld als trainer van de Spaanse nationale ploeg, gevolgd door inmiddels twee Europese titels en een wereldtitel.

Goed gedrag
De kracht van Del Bosque is zijn inzicht in het voetbalspel gecombineerd met mensenkennis en een natuurlijke bescheidenheid. Die bescheidenheid weet hij over te brengen op zijn spelers, zoals hij aan de vooravond van de  Europese titel dit jaar in Kiev zei:

“Het belangrijkste voor de spelers is bescheiden te blijven, je goed blijven gedragen, Als ze dat volhouden, kan alles alleen maar beter gaan.”

Meer info

• Profiel Del Bosque op Iberosphere.com
• Wikipedia over Del Bosque
• En zie ook 'Nederigheid basis voor teamsucces'

Nederigheid basis voor teamsucces

Succesvolle sportteams kennen een paradoxale combinatie van zelfvertrouwen en nederigheid. Het Amerikaanse basketbalteam dat excelleerde bij de Olympische Spelen 2012 in London liet die combinatie zien.

Buurjongen en voetbalfanaat Tommie (7) maakte me daar opmerkzaam op. Ik besprak met hem de kansen op herstel voor het Nederlands voetbalelftal. Onderwijl de bal tegen een muurtje trappend, sprak hij:  “Ze moeten een voorbeeld nemen aan de Amerikaanse basketballers. Die zijn heel bijzonder en blijven toch heel gewoon.” 

Ego

Scherp Tommie! Kevin Love, een van de spelers van team USA, gaf vlak voor de spelers antwoord op de vraag hoe dat werkt in een team met al die grote ego’s. “You bring your ego with you, but you check your ego at the door, to help the team as much as you possibly can. Basketball is a game where you have to remain humble. On any given day a team can beat you.”

Naar video team USA

Nuchter

Nederig zijn betekent voor Kevin Love je ondergeschikt maken aan het teambelang en nuchter blijven bij succes.

Welke teamcommunicatie past bij zelfvertrouwen en nederigheid? Elkaar complimenteren bij bijdragen aan het team en elkaar corrigeren bij euforie.

Meer…

• Kevin Love (team USA) over nederigheid
• Hoe haal je alles uit je team (eerder blogbericht)

Epke Zonderland doet aan teamsport

Epke Zonderland is een individuele sporter, toch? Nee. Geen enkele sporter kan zonder een team prestaties leveren. De flying Dutchman weet zich niet alleen gesteund door zijn begeleidingsteam, maar ook door zijn familie.

Epke komt uit een hecht turngezin uit Lemmer. Van jongs af kreeg hij de passie voor de sport mee en ontwikkelde hij zijn talent. Samen met zijn trainer, Daniël Knibbeler, ontwikkelde hij de oefening aan de rekstok waarmee hij op een fantastische manier goud won bij de Olympische Spelen in London dit jaar.

"Ik heb een grensverleggende oefening gedaan. Maar je moet ook het vertrouwen hebben dat je het kan. In mijn eentje had ik dat niet gekund." Zo verwoordde Epke zijn avontuur in London.

Teamprestatie

Door een krachtenbundeling van het team kan het unieke talent van het individu tot ontplooiing komen. In het team dat werkt aan grote resultaten, zorg je dus voor een goede rolverdeling. De een is dienstbaar aan de ander, maar altijd is er sprake van een teamprestatie.

Meer weten?

• "Alleen had ik het niet gekund" (NOS)
•  Profiel Epke Zonderland in de Volkskrant
• Over de trainers en familie van Epke (NOS)

Olympiërs laten zien hoe respect te tonen

De Olympische Spelen in London hebben prachtige voorbeelden laten zien van hoe respect te tonen. Aandoenlijk en inspirerend is de non-verbale communicatie van twee winnaars bij het tafeltennis en het worstelen.

Naar video Zhang-Wang

Oogcontact vermijden
De Chinezen Wang en Zhang spelen de finale tafeltennis heren enkel. De oudere Wang moet uiteindelijk buigen voor de jongere Zhang. Na afloop loopt Zhang naar Wang toe, er is handcontact en een korte omhelzing, hartelijk. Opvallend is dat Zhang Wang niet aankijkt. In China is het onbeleefd mensen van een hogere leeftijd in de ogen te kijken. Zhang toont respect voor Wang.

Troostknuffel

Naar video worstelen

De Georgiër Modzmanashvili speelt een worstelpartij tegen de Rus Makhov. Modzmanashvili wint op punten en is blij verrast. Meteen deelt hij het emotievolle moment met Makhov, die zwaar teleurgesteld is. Een soort berenknuffel volgt, Makhov wordt getroost.

Prachtig wat deze twee winnaars doen. Door respect te tonen voor de verliezer, tonen ze een besef van de verbinding met de ander. Een besef dat meer waard is dan goud of zilver.

Meer weten?

Over China en oogcontact

Bedankt Stephen R. Covey

Stephen R. Covey overleed op 16 juli jl. Respect! Hij werd vooral bekend door zijn bestseller The 7 habits of Highly Effective People. Dit werk is een enorme inspiratiebron voor mij en vele anderen. Hij beschrijft daarin dat je eigen persoon de sleutel is naar effectiviteit. Overwin jezelf en je zult groeien van afhankelijkheid via onafhankelijkheid naar wederzijdse afhankelijkheid.We hebben elkaar nodig en versterken elkaar.

Covey wees op de keuzemogelijkheid die we kunnen maken. Tussen stimulus en respons zit onze grootste kracht: de vrijheid om te kiezen.

Meer weten?

• FranklinCovey Nederland
• 'De beste Covey-wijsheden' op de site van Management team 

Terug van weggeweest

Dag allemaal, ik ben op een soort reis geweest maar ben nu weer terug in blogland. Binnenkort verschijnen hier weer nieuwe communicatietips voor professionals. Intussen kun je mijn bericht over Tommie in een ander jasje op Nu doorpakken bekijken.

Hoe haal je alles uit je team?

Zelfvertrouwen leidt tot verrassende resultaten

Ken je ze? Voetbalteams die ver onder de maat presteren?
Hoe krijg je een team weer op het juiste spoor? Welke communicatie hoort daarbij?

Tommie van 7 voetbalt sinds een paar maanden bij een club. Hij verheugt zich altijd op de training. De wedstrijden ziet hij als een berg tegenop. Zijn vader staat dan aan de lijn. Die schreeuwt altijd zo als Tommie een bal mist. Net als de andere ouders tegen hun eigen kind. De trainer weet dan niet wat hij moet doen. Hij geeft de jongens en meiden op de kop in de rust. Na afloop is hij vooral stil. Op de training hebben ze wel lol. Dan schiet Tommie er zo maar een paar in. Maar misschien gaat hij wel van voetbal af.

Welke algemene lessen zijn hieruit te trekken voor teamwerk?

1. Als teamleider laat je je huizenhoge verwachtingen thuis en geef je vooral complimenten.
2. Je geeft ook correcties naar teamleden en vertelt het perspectief erbij. 'Als je het nou eens zo aanpakt, zal dat vermoedelijk dit effect hebben.'
3. De verhouding complimenteren:corrigeren hou je op 5:1. De teamleden voelen zich gewaardeerd door de complimenten en serieus genomen door de correcties. Het zelfvertrouwen groeit, wat leidt tot initiatief en creatieve oplossingen.
4. Je houdt randfiguren op afstand en neemt het op voor je team.

De effectieve teamleider denkt niet 'hij moet het beter doen' maar 'hoe kan ik hem helpen het beter te doen'.

Nog meer tips over complimenteren en corrigeren:
- Positief opvoeden (CJG De Wolden Hoogeveen)
- Feedback geven (Employee dynamics, Marianne Schutten)
- Rol managers bij weglopen personeel (Smartblog on Leadership, Joel Garfinkle)

"Outstanding managers go out of the way to boost the self esteem of their personnel. If people believe in themselves, it is amazing what they can accomplish." (Sam Walton, oprichter Amerikaanse supermarktketen Walmart)

Teamcommunicatie: maak ieder bewust van zijn rol

In een voetbalteam heeft iedere speler zijn eigen positie en rol. Hussel je ze door elkaar, dan komt het team niet uit de verf. Bij teamwerk is het als leider zaak ook te letten op een goede bezetting van alle posities. Structureel goede resultaten boeken, kun je alleen met een uitgebalanceerd team.

Messi
Lionel Messi speelt 'op 10’. Dat wil zeggen dat hij net achter de spits voetbalt in een rol als aanvallende middenvelder. Zet je Messi in de achterhoede, dan komt hij niet tot zijn recht.

Er zijn teams die zonder spits spelen, gedwongen door omstandigheden of bewust. Dit soort teams scoort niet veel. De opbouw en de voorzetten kunnen nog zo goed zijn uitgevoerd, je hebt altijd een afmaker nodig.

Welke teamspelers heb je nodig?
Werk je met teams, vraag je dan af of elke positie bezet is. Je hebt namelijk mensen om je heen nodig die het volgende doen:
1. risico’s zien en opvangen (keeper en verdedigers)
2. het spel verdelen (de centrale middenvelder)
3. snel schakelen bij nieuwe situaties (middenvelders)
4. kansen creëren en benutten (aanvallers)

Mis je posities? Zorg dan voor aanvulling en daarmee een uitgebalanceerd team.

Teamcommunicatie
Wat betekent dit voor je communicatie met het team: maak ieder bewust van zijn positie en zijn rol. Vraag of ieder zich daar goed bij voelt. Bespreek eventuele positiewisselingen. En houd nut en noodzaak van een uitgebalanceerd team bespreekbaar in de groep.

Tekstschrijver, keep it short and simple: KISS!

Met dank aan awwapp

Wie kent niet de neiging om uitvoeriger te schrijven dan wenselijk? Veel lezers van zakelijke teksten lezen niet of oppervlakkig. Hoe moet je daar mee omgaan? Hieronder een aantal communicatietips.

1. KISS

Vat je verhaal samen in één alinea. Dat helpt jezelf om de hoofdlijn van de details te filteren. En je doet je lezer er een enorm plezier mee. De gedetailleerde onderbouwing kun je altijd in een bijlage stoppen.

2. Gebruik beeld naast tekst

Met beelden spreek je de verbeelding en dus de rechterhersenhelft aan. Tekstbegrip is meer gekoppeld aan logica en dus aan de linkerhersenhelft. Verbinding van beide hersenhelften zorgt voor een betere overdracht van je boodschap.

3. Zet alternatieven in voor de tekstverwerker

Instrumenten zoals powerpoint en prezi zijn uitstekende alternatieven voor tekstverwerkers. Prezi is een fantastisch middel waarmee je overzicht geeft en kunt inzoomen op onderdelen. Je kunt gemakkelijk afbeeldingen, video en vormen aan je verhaal toevoegen. Ook awwapp is prachtig, vooral door z’n eenvoud. Awwapp is een online whiteboard om ideeën alleen of samen te vormen, te presenteren en te delen.

4. Presenteer en ga in gesprek

Zakelijke teksten zijn bedoeld om zaken in gang te zetten. Daarvoor is alleen papier vaak niet voldoende. Je moet over het onderwerp in gesprek met de relevante spelers. Zo kun je ook de toon van je stem en je lichaamstaal inzetten.

Hou dus je zakelijke boodschap kort en simpel, en blijf aangesloten bij de ander / je omgeving voor een optimaal resultaat.

De magie van het gesprek

Een gesprek van mens tot mens zonder technische hulpmiddelen, is de basis van elke communicatie. In deze tijd van nieuwe media en druk-druk-druk, zijn we zeker professioneel gezien geneigd het gesprek minder prioriteit te geven. Op korte termijn winnen we daarmee tijd, op lange termijn levert het vertraging op, misverstanden, gebrek aan vertrouwen, draagvlakverlies, geen of onvoldoende resultaten, en dus hogere kosten. Wat is ‘het geheim’ van het gesprek?

Meerdere kanalen

In het gesprek wordt de boodschap op meerdere manieren overgebracht. We denken misschien dat alleen woorden tellen, maar niets is minder waar. Uit onderzoek blijkt dat je boodschap via de volgende kanalen wordt overgebracht op de ander:

• 10% via woorden
• 40% via de toon van je stem
• 50% via lichaamstaal

Linker- en rechterhersenhelft

In het gesprek wordt de linker- en rechterhersenhelft van jou en de ander aangesproken. De linkerhelft regelt de logica, woorden, en details. De rechterhersenhelft omvat intuïtie, beeld en overziet het geheel. Wanneer de twee hersenhelften onderling zijn verbonden, praat je het dichtst langs elkaar heen.

Afwisseling

Voor effectieve communicatie aan het begin van een zakelijke relatie, is het gesprek pure noodzaak. Nadien kunnen we prima voort met ook andere communicatiemiddelen – van e-mail tot telefoon – maar het gesprek van mens tot mens blijft ook dan nodig.

Kortom, communicatie is wonderlijk en magisch, vooral het gesprek.

Meer weten?

• Een verhelderende infographic: SPK – The power of face-to-face communication
• Over de hersenhelften: overzicht van Brainquest
• En zie mijn Uitgangspunten

Luisteren is moeilijk maar te leren

Als gespreksleider bij een bijeenkomst is het een uitdaging mensen naar elkaar te laten luisteren. Vaak wil iedereen graag zijn eigen punt maken. Maar hoe kom je tot dialoog in plaats van met standpunten schieten op elkaar?

Luisteren is misschien wel de meest onderschatte en onderbenutte communicatievaardigheid. Lezen en spreken gaat vaak redelijk tot goed onder professionals, maar het wordt moeizamer met schrijven en helemaal met luisteren. Dat kan leiden tot miscommunicatie en daarmee een hele hoop frustratie, vertraging in processen, herhalingen en ongewenste resultaten.

Als gespreksleider kun je de deelnemers aan een bijeenkomst helpen naar elkaar te luisteren. Hieronder een paar tips.

1. Stel open vragen aan de sprekers. Open vragen zijn vragen waar je niet alleen maar met ja of nee op kunt antwoorden. Wat bedoelt u met…, Waarom vindt u dat…, Hoe…
2. Vat samen. Als iemand lang van stof is, zie je vaak door de bomen het bos niet meer. Vat de kern samen en vraag de spreker of de samenvatting klopt. Of laat hem zelf de samenvatting geven.
3. Laat deelnemers reageren op elkaar. Die samenvatting is daarvoor broodnodig. 

Door luisteren op deze manier te stimuleren, zorg je voor een levendige interactie en voldoening in de zaal na afloop.

Nieuw blogadres: communicatietips.blogspot.com

Vandaag heb ik dit blog een andere url gegeven: communicatietips.blogspot.com. Deze naam dekt natuurlijk vele malen beter de lading dan de vorige url: berthansma.blogspot.com.

Pas de url eventueel aan in je favorieten!

Hoe schrijf je een persbericht?

Gisteren is het tweeduizendste bezoek aan dit blog geregistreerd. Een heuglijke mijlpaal! Hieronder sta ik er bij stil, maar niet zonder dat jij, beste blogbezoeker, er wat aan hebt. 

Het tweeduizendste bezoek heb ik hieronder in een persbericht verwerkt. Allereerst geef ik je tips voor het schrijven van een persbericht, vervolgens pas ik ze toe in het voorbeeld.

Persberichttips

1. Kom alleen met een persbericht als je iets nieuws te melden hebt
2. Nieuws is nieuws als het publiek het zo ervaart
3. Verzin een kop die de lading dekt en prikkelt tot lezen
4. Zet het belangrijkste bovenaan
5. De eerste alinea of alinea’s geven antwoord op wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe (de 5 W’s en de H)
6. Beetje p.r. mag, maar vermijd commercie
7. Voeg als het even kan een betekenisvol citaat toe
8. Geef in een noot voor de redactie je bereikbaarheid door

Voorbeeld (fictief) persbericht

10 februari 2011

Tweeduizend bezoeken aan Berts communicatieblog

Het blog berthansma.blogspot.com is sinds de start op 2 september 2011 tweeduizend keer bezocht. Dat is meer dan blogger Bert Hansma verwachtte. Het blog met communicatietips voor professionals trekt gemiddeld 12 bezoekjes per dag. 

De Hoogeveense blogger Hansma is verheugd over de aantallen, maar relativeert ze ook. “Hartstikke leuk. Dit stimuleert. Maar niet alleen de cijfers zijn belangrijk. ‘Many of the things you can’t count, really count,’ om met Albert Einstein te spreken. Ik vind het leuk en belangrijk m'n kennis te ordenen en dan te delen om een ander te helpen.”

Per maand verschijnen vier tot vijf berichten op het blog. Het best bekeken bericht is Uitgangspunten voor je communicatie (103 keer) en het minst bekeken bericht is Vijf gouden tips voor debaters en hun achterban (48 keer). 

--

Noot voor de redactie:

Voor meer informatie: Bert Hansma, 06-57077860

Gezonde-snackteksten doen het ook goed bij hoger opgeleiden

Gezond snacken. Foto Eric Etman.

Hoe zorg je ervoor dat een zakelijke tekst leest als een trein? Hoe neem je de lezer mee en voorkom je dat hij afhaakt? Zorg voor een gezonde-snacktekst, die doet het goed bij lager én hoger opgeleiden!

Een gezonde-snacktekst appelleert aan de smaakpapillen van je lezers en is gemakkelijk te verwerken.

Ook hoger opgeleiden lezen liever eenvoudige dan moeilijker teksten. Uit eigen ervaring kun je dit ongetwijfeld beamen. Taalkundig eenvoudige teksten lezen gemakkelijker en sneller. Er schijnt hierover onderzoek gedaan te zijn onder hoger opgeleiden, maar dat heb ik nog niet kunnen achterhalen. Jij wel?

Recept
Voordat je gaat schrijven, verdiep je je eerst in de interesses en voorkennis van je lezersgroep. Wie zijn ze? Aan welke behoeften moet de tekst beantwoorden? Welke informatie hebben ze al over het onderwerp? Als je dat weet, kun je daarop aansluiten. Houd je tekst vervolgens eenvoudig en helder.

Met dit recept trakteer je je lezers:

1. Sluit aan bij hun interesses en voorkennis
2. Gebruik korte zinnen 
3. Gebruik actieve zinnen ('Wij ondernemen actie', in plaats van 'Er wordt actie ondernomen')
4. Gebruik veelvoorkomende woorden
5. Bied een heldere tekststructuur

Meer weten?
‘Europa’ heeft een model voor taalniveaus opgezet. Taal op 'B1-niveau' (tussen heel eenvoudig en ingewikkeld taalgebruik in) is te doen voor 95% van de bevolking. De taalniveaus zijn vastgelegd in een Gemeenschappelijk Europees Referentiekader. Veel organisaties schrijven hun teksten meestal nog op het moeilijker taalniveau C1. Ongeveer 60% van de Nederlanders kunnen die teksten niet goed begrijpen!

Tip
Een goed voorbeeld van aantrekkelijk en eenvoudig taalgebruik voor hoger opgeleiden over een complex onderwerp, vind ik deze twee boeken van vader (Stephen R.) en zoon (Stephen M.R.) Covey: respectievelijk De zeven eigenschappen van effectief leiderschap en De snelheid van vertrouwen.

Wat mag je van een debatvoorzitter verwachten?

Debatteren is leuk. Kort geleden gaf ik vijf gouden tips voor debaters en hun achterban. Hieronder ga ik in op de rol van debatvoorzitter.

Een debat is een manier om tot goede besluitvorming te komen door argumenten uit te wisselen. De voorzitter speelt hierin een cruciale rol. Zonder goede voorzitter wordt het een janboel. Wat mag je van hem/haar verwachten om dat te voorkomen?

1.    De voorzitter bewaakt de goede orde
Een belangrijke spelregel is zakelijk blijven en niet persoonlijk worden. Deelnemers horen ‘op de bal te spelen’ en niet ‘op de man’. Een tweede belangrijke spelregel is het woord vragen via de voorzitter. Als iedereen door elkaar heen gaat praten, raken toeschouwers en deelnemers in de war. Verder bewaakt de voorzitter de tijd.

2.    De voorzitter bewaakt het onderwerp
Zijpaden inslaan en afdwalen van het onderwerp komt regelmatig voor. Een voorzitter stelt hier paal en perk aan.

3.    De voorzitter staat boven de partijen
Hij is streng maar rechtvaardig in zijn leiding. Hij kiest geen partij, ook niet non-verbaal. Humor kan helpen om de sfeer voor alle deelnemers goed te houden.

4.    De voorzitter begint en eindigt
In zijn inleiding legt hij het onderwerp en de stelling duidelijk uit. Sla je dit over als voorzitter, dan beledig je het publiek. Als afsluiting van een politiek besluitvormend debat zorgt de voorzitter voor een stemming en formuleert hij het besluit. Bij andere debatten hebben deelnemers en toeschouwers behoefte aan een samenvatting van de inhoud. Als de voorzitter dit verzorgt, moet hij erop letten tactvol alle partijen recht te doen. Een observator of sidekick kan ook samenvatten. Als debatvoorzitter heb ik eens met Willem Urlings (oud-burgemeester van Hoogeveen) de rollen zo verdeeld. Hij verraste ieder met een memorabele filosofisch-poëtische schets.

Ben je deelnemer aan of bezoeker van een debat, let dan eens op deze punten.

Talent.me: dat valt tegen

Vandaag heb ik een kortdurende account bij Talent.me opgezegd. Talent.me is een netwerkservice voor professionals gekoppeld aan Facebook. De reden dat ik ermee ben gestopt is dat ze ongevraagd en onaangekondigd mijn contacten van LinkedIn en Facebook hebben benaderd om ook lid ervan te worden. Ik kwam erachter toen een paar mensen me aanspraken op ‘mijn’ uitnodiging. Ik wil zelf grip houden op wie ik waarvoor uitnodig en wil betrouwbaar zijn voor mijn relaties.

De supermarkt nodigt mijn contacten toch ook niet uit zodra ik heb afgerekend?

Zie ook het bericht hieronder over communiceren met je netwerk.

Hoe communiceren met je netwerk?

Als professional heb je vandaag de dag de beschikking over veel meer middelen om te communiceren met je netwerk dan ooit te voren. Dat biedt kansen en risico’s. Jan Vermeiren is een networking coach wiens publicaties ik zeer waardeer. Ik vat hieronder een paar belangrijke tips van hem samen.

1.    Netwerken betekent niet direct iets terug verwachten
Je contact met je netwerk is niet gericht op commercie op korte termijn. Met deze houding bouw je vertrouwen op. Dat vertrouwen is belangrijk voor de lange termijn. Vertrouwen (en de vruchten ervan) komt als je goed bent in wat je doet en je je omgeving daar bij weet te betrekken.

2.    Netwerken is de ‘gouden driehoek’ gebruiken
De gouden driehoek van netwerken is delen/geven, vragen, en bedanken.

3.    De kracht van je netwerk zit in de tweede graad
Als je je directe contacten beter leert kennen, kun je voor elkaar een deur zijn naar nieuwe mogelijkheden. Je onderhoudt een relatie met de mensen die je kent (eerste graad), je doet zaken met de mensen (tweede graad) die zij kennen.

Vijf gouden tips voor debaters en hun achterban

In het openbaar in gesprek gaan over oplossingen voor de problemen van deze wereld! Dat doen we grofweg via de dialoog of via een debat/discussie. Ik ben fan van de dialoog (elkaar proberen te vinden) maar waardeer ook een goed debat (de ander proberen te overtuigen). Hieronder vijf gouden tips voor debaters en hun achterban.

1. Het debat is onderdeel van een proces
Wil je je oplossingen een stap verder brengen, mik dan niet alleen op een debat. Investeer tijd en energie in afstemming tijdens de voorbereiding. Coalitievorming gaat niet over één nacht ijs. En coalities heb je nodig om je plannen gerealiseerd te krijgen.

2. Verzamel feiten, geen meningen
Niets is overtuigender dan harde feiten waar niemand omheen kan. Breng deze in om je verhaal te onderbouwen. Kom niet enkel en alleen met jouw meningen, daar zijn vele meningen tegenover te zetten.

3. Uit je overtuiging verbaal en non-verbaal
Overtuigingen gaan dieper dan meningen. Overtuigingen gaan over hoe jij tegen het leven en je medemens aankijkt. Meningen maken niet snel indruk, maar een goed gecommuniceerde overtuiging dwingt respect af. Let daarbij niet alleen op wat je zegt, maar ook hoe. Het is bewezen dat de toon van je stem veel meer blijft hangen bij toehoorders dan je exacte woorden. De toon is onderdeel van je non-verbale communicatie. Ook je gezichtsuitdrukking, lichaamstaal en kleding horen daarbij. Zet ze in.

4. Maak eerst je punt
We leven in een zapcultuur. Aandacht kun je trekken en vasthouden door eerst je omgeving nieuwsgierig te maken. Dat doe je in een debat door eerst je punt te maken (je stelling te poneren) en vervolgens een toelichting en onderbouwing te geven.

5. Tackle je opponent in de basis
Zoals gezegd zijn feiten overtuigend. Wees daar scherp op als je naar je opponenten luistert. Tackle ze door ze te wijzen op foute veronderstellingen, die niets met de waarheid te maken hebben. Als je een veronderstelling van je opponent weet te tackelen die de basis is voor zijn oplossing, scoor je punten.

Hou deze vijf gouden tips in ere bij je volgende debat, dan maakt het niet meer uit wat de inhoudelijke uitkomst is.

Volgende keer: debattips voor debatvoorzitters.

Blog volgen? Laat aan de rechterkant je e-mailadres achter.

Dit blog: wat vind je ervan en wat wil je in 2012?

Graag ontvang ik je mening via de twee vragen hieronder. Overige reacties kun je onderaan dit bericht kwijt. Dank alvast!

Wat vind je van dit blog?

Waarover wil je communicatietips in 2012?